ساختاری نو بر علم معانی
علم معانی قواعدی است که بوسیله آن می توان حالات لفظ عربی را شناخت و موضوع آن معانی ثانویه الفاظ عربی است در فهرست مباحث علم معانی ، مطالبی همچون روابط بین جملات و پاراگراف ، هنجار گریزی و قصه اغراض بلاغی آن در قرآن را می توان جای داد ، ساختارهایی که بر علم معانی نوشته شده علاوه بر جامع و مانع بودن و عدم شمول موضوعات بلاغت کلاسیک گاها تکرار نیز در آنها دیده می شود و شاید بهتر همان باشد همانند برخی از بلاغیّون ساختار اولیّه تقسیم علوم بلاغی به سه علم معانی ، بیان و بدیع را نقض کنیم و ساختاری جدید برای مباحث این بخش بر اساس حیثیّت بلاغی این امور وضع کنیم .
نقش اشتغال در بلاغت قرآن کریم
اشتغال یعنی اینکه مقدّم شود اسمی بر فعلی که عمل در ضمیر آن اسم یا سبب آن کرده است و ارکان اشتغال عبارتست از : مشغول عنه ، مشغول و مشغول به و هر کدام از این ارکان شروطی دارد بصریّون عقیده دارند ناصب مشغول عنه همان فعلی است که در تقدیر گرفته شده و فعل مذکور آن را تفسیر می کند و بخاطر همین اشتغال دارای تفخیم و تأکید بیشتری نسبت به تخصیص است در خاتمه برخی از آیاتی که مربوط به بحث اشتغال است از کتاب دراسات انتخاب کرده و مورد بررسی قرار می دهیم .
بلاغت نظم مجاز در قرآن کریم
نظریه نظم عبد القاهر جرجانی بیان می کند که معانی الفاظ یک کلام را در حقیقت بر اساس کلمات مجاور آن و جایگاهی متکلم برای آن در نظر گرفته و ترکیب و اتّساق معانی آن می توان به دست آورد و مجاز بودن آن را به اثبات رساند و اعجاز الفاظ قرآن کریم را نیز بر همین اساس می توان بیان کرد این نظریه شاید قبل و بعد از عبد القاهر نیز طرح گردیده باشد ولی باز هم کارایی این نظریه را ندارد و مبانی و اصول آن تدوین شده نیست .